Standaardvaandel

Op 17 mei 1997 kreeg gilde St.Lambertus een nieuw standaardvaandel aangeboden. Het werd tijdens de eucharistieviering in de parochiekerk "Maria ten Hemelopneming" door pastoor Henk Somers plechtig ingewijd, en door het gilde in gebruik genomen. Het standaardvaandel is een geschenk van beschermheer Arnold - Jan Prinsen. Het werd ontworpen door kunstenaar Jan van de Laar uit Weert, van oorsprong een echte Someren-Eindenaar. Het borduurwerk werd uitgevoerd door mevrouw Joke Willigers uit Liessel. De bijbehorende stok werd vervaardigd door gildenbroeder Jan van Hoof van het St.Antoniusgilde uit Stiphout.  Het vaandel is in dezelfde kleuren als het hoofdvaandel, met in het midden de afbeelding van St.Lambertus.  Zoals u ziet is de beeltenis van de Heilige Lambertus, zoals die is afgebeeld in onze gedachteniskapel`. De patroonsafbeelding wordt geflankeerd door het wapen van Someren, met de twee Brabantse leeuwen, en het Peellandse wapen, de drie molenijzers, met daarboven de koningskroon met drie saffieren.  Onze standaardruiter is Jan Thijs, die in de korte periode al meerdere prijzen op de toernooivelden heeft behaald.

  2010  tot  Heden.

Er was veel belangstelling voor de presentatie van het nieuwe hoofdvaandel tijdens de opening van de gildefeesten van gilde St. Lambertus. Juni 2010

“Na het ontwerp van Peter Slegers uit Someren-Eind, heeft Joke Willigers uit Liessel er een prachtstuk van gemaakt.

Centraal in het midden staat St. Lambertus, die Bisschop is geweest van Maastricht en als zodanig vermoord is in Luik.  Daarop draagt hij een rood kleed. In de heraldiek noemt men die kleur keel, rood is de kleur van het martelaarschap.  Onder die mantel draagt hij een wit kleed. Wit is de kleur van reinheid. Op zijn hoofd draagt hij de mijter en in zijn hand de staf als teken dat hij bisschop was. In zijn rechterhand het evangelieboek als teken dat hij in onze streken het christendom heeft gepredikt.

Daarop staat te lezen: Vos Amici Mei Estis,  (jullie zijn mijn vrienden)

Het gilde wilde persé een krachtig persoon met uitstraling zoals hij ook afgebeeld staat in onze kapel.

Op het vaandel zie je als achtergrond de kleuren geel en paars terug, wat kerkelijke kleuren zijn, omdat een gilde door de eeuwen heen altijd beschermer van streek en altaar is geweest.

Op het vaandel aan de rechterkant, (zoals wij er tegenaan kijken links,) staat het wapen van Someren-Eind, het line-ijzer, een gereedschap wat vroeger in de Peel werd gebruikt en waar vele van onze voor ouders nog mee gewerkt hebben. Aan de andere kant het nieuwe wapen van gemeente Someren,

waarop in een zwarte ondergrond twee gouden Brabantse leeuwen zijn opgenomen, en in de andere twee zilveren velden de drie rode molenijzers,

ook wel rijnen genoemd, die ook verwerkt zijn in het Peellandse wapen.

Molenstenen waren in vroeger tijden erg belangrijk want daarmee kon men graan malen om brood te maken.

De symboliek van deze molenstenen vindt men terug in de twee ronde cirkels op het vaandel

Dan het Bourgondische, soms ook het Andreaskruis genoemd, dat achter Lambertus zichtbaar is en vanwege de schuine opstelling ook wel het maalkruis wordt genoemd, dat niet bestaat uit mooi geschaafd en bewerkt hout, maar dat gemaakt is van knoestige boomstammen.

 Vernieuwd  Vaandel  1921 tot 1939

Men nam zijn toevlucht tot Frenske Knapen in Asten. Die was nu juist geen kustschilder, maar durfde het toch wel aan een nieuwe patroon te Schilderen als ze hem het vel van een grote trom leverden.

Het was niet zo’n grote kunst, het vel werd geleverd, en een poos later kon met de nieuwe Lambertus, het vaandel weer prima in orde gebracht worden.  Kosten ƒ15,50. Het gilde is jaren blij geweest met dit vaandel, hoewel het ons nooit volkomen bevredigde.

Het gilde had in den beginne toch een mooi zijden vaandel !

​

Nieuw Vaandel 1939  tot   1986

1938 werd een heel voornaam jaar voor ons gilde. Ons gilde mocht het jaarlijkse gildefeest van kring Peelland organiseren, dat gaf een hele drukte

Het gildefeest verliep schitterend, en het gilde  hield er  voor dien tijd een mooi centje aan  over.

Nu kon een lang gekoesterde wens in vervulling gaan: de aanschaf van een nieuw vaandel. Maar dan een van zijde zoals het eerste was.

In 1939 kwam het nieuwe vaandel en werd door Pastoor Arts ingezegend.

Het nieuwe vaandel, gemaakt door de firma Janssen uit Tilburg voor de prijs van ƒ 186,= had  de kleuren: rood-wit-blauw, de Nederlandse driekleur, geel-wit de pauselijke kleuren, wit-blauw de kleur van Onze Lieve Vrouw, wit-rood de kleur van de Brabantse vlag.  In het midden de patroonheilige Sint Lambertus, daarboven de naam en eronder Someren-Eind.

Onder zo ’n schoon vaandel wilde iedereen wel lid van de Schut worden

Zo had het gildefeest gezorgd voor een mooi nieuw vaandel.

Jammer dat één jaar daarna de tweede wereldoorlog uitbrak.  Toen ons land overrompeld was door de vijand, heeft het gilde zich heel koest gehouden, en van openbaar vertoon afgezien. Maar heel stil toch elk jaar de jaarvergadering gehouden. Maar het vaandel sliep rustig tot na de tweede wereldoorlog, en heeft toen nog dienstgedaan tot 1986.

Vendelier en zijn vlag.

Tot 1946 heeft de vendelier altijd met het hoofdvaandel een vendelgroet moeten brengen. Zo werden na het eerste jaar na de bevrijding vier flinke jonge kerels bereid gevonden zich te bekwamen in het vendelzwaaien, en in 1946 deden zij als vendeliers hun intrede in de schut en namen een vendel in plaats het vaandel ter hand.

Dit viertal bestond uit: Frens van leuken, Bert van Houts, Antoon Lomans en Antoon van de Manakker.

​

Nieuw vaandel   1986 tot 2010

De behoefte aan een nieuw vaandel was groot bij het gilde, omdat het exemplaar uit 1986 in heel slechte toestand verkeerde. Na de restauratie kon dat vaandel niet langer meer worden meegedragen.

De kunstenaar Jan van de Laar uit Weert, maakte uiteindelijk het ontwerp voor het nieuwe vaandel en men toog daarmee naar een Duits Atelier in Kevelaar, net over de grens. Na maandenlange arbeid is daar de laatste hand gelegd aan het nieuwe gildedoek.

Deze aanwinst werd gewijd tijdens de patroonsdag, die ’s middags begon met een bijeenkomst van de vier Somerense  gilden in gildehuis Lomans.

Het nieuwe vaandel werd door de gildebroeders opgerold naar de kerk gedragen, omdat niemand het vaandel mocht zien, vooraleer het ter wijding werd aangeboden.

De wijding in de kerk Maria Tenhemelopneming door pastoor Somers, in het bijzijn van vele genodigden en belangstellenden, waaronder het kringbestuur

De hoofdkleur geel.  Verder staat Sint Lambertus afgebeeld in rood kleed als symbool van martelaarschap en het knoestige Bourgondische kruis waaraan volgens de legende de apostel Andreas de marteldood zou zijn gestorven.  Tevens het wapen van Someren met de vier klimmende leeuwen, symboliserende de kracht en moed en het wapen van gilden kring “Peelland” met de drie molenijzers, wat aangeeft de verbondenheid van gilde St. Lambertus met de kring.

In zijn linkerhand de staf en rechterhand het zwaard met palmtak.

Kringvoorzitter Ferd van Thiel zei bijzonder verheugd te zijn zo’n gilde in de kring te hebben.  Het gilde heeft na deze dag nog een wens: Nieuwe uniformen, maar dan in Bourgondische stijl.

De Kringgildenfeesten op 14 en 15 augustus 1938 hadden grote gevolgen voor het gilde St.Lambertus. Om heel eerlijk  te zijn had onze schut voor die tijd niet zo’n erg goede naam. De meeste mensen, ook eigen leden, wisten te weinig over de aloude tradities van het gildenwezen, en omdat onze gilde meestal alleen maar actief was bij het koningschieten en bij de kermis, waarbij een goed glas bier gedronken werd, kreeg zij wel eens de benaming van “zuipschutje”.  Het waren enkele bestuursleden die daarin voor de tweede wereldoorlog verandering wilden brengen. Met name waren dat Janus van de Laar, voorzitter, Willem van Oorschot, secretaris, Jan Lammers, penningmeester en Frans Lomans sr. tamboer en tevens Gildehuis beheerder. Zij spraken daarover met Jozef van der Heijden en daaruit werd het idee geboren om als een van de eersten binnen kring Peelland een kringfeest te organiseren.

Dat was een hele klus in die tijd. Men kon geen gebruik maken van ervaringen van anderen want de kring was pas opgericht in 1935. Zij gingen te rade bij J.A.Jolles uit Arnhem, een geschiedkundige, die erg deskundig was op het gebied van de Brabantse schuttersgilden. Dit was een goede keus want iedereen, vooral de kranten van die tijd waren vol lof over de prima organisatie in Someren-Eind.  En dat niet alleen, maar ons gilde had veel goodwill gekweekt, niet alleen binnen onze eigen gemeenschap Someren-Eind, maar ook ver daarbuiten.

Er werd in onze parochie voortaan heel anders tegen  “de schut” aangekeken, en dat had tot gevolg dat er een sterke ledenaanwas kwam. Er ontstonden binnen onze vereniging vele nieuwe activiteiten: er werd een nieuw hoofdvaandel ontworpen en gemaakt, de eerste echte vendeliers begonnen te oefenen, waaronder o.a. Frens van Leuken, Frans Lomans sr. begon jonge tamboers op te leiden, wat als resultaat had dat Gilde St.Lambertus als eerste met een drumband voor de dag kwam, en het was de wens van diezelfde Frans om ook een klaroenkorps op te richten maar dat werd door de kring niet goedgekeurd. Dat was erg jammer. Maar vooral veel nieuwe leden, waaronder veel jeugd, meldden zich aan, zodat er ook nieuwe sjerpen en petten kwamen.

Jammer dat de tweede wereldoorlog daarna roet in het eten kwam strooien; de Duitse bezetter verbood alle verenigingsactiviteiten of ze moesten aangesloten zijn bij de Nazistisch getinte “Kultuurkammer” en dat verdomde iedereen. Ook ons Gilde werd “slapend” d.w.z. er waren vijf jaren gèèn bijeenkomsten en ook werd er niet uitgetrokken. Het nieuwe vaandel werd netjes opgerold op een houten stok en in een foedraal gedaan, waarna het boven het bed van de latere voorzitter Hein Lammers kwam te hangen, waar het bleef tot na de bevrijding. Eèn keer is het naar beneden gedonderd toen zijn broers zo vriendelijk waren om de touwtjes, waarmee het aan het plafond hing ’s nachts stiekum door te snijden. Het vaandel kwam er ongedeerd af maar het gezicht en het hoofd van Hein vertoonde dagen daarna nog dikke bulten.

Er wordt wel eens gevraagd: “Hoe lang wordt er in wedstrijdverband door ons Gilde geschoten?” Vroeger beperkte het geweerschieten zich hoofdzakelijk tot het koningschieten eenmaal per twee of drie jaar; er werd dan, zoals tegenwoordig nog, geschoten op een houten vogel, die heel vroeger uit een peelpuist werd gemaakt. Vòòr 1940 gebeurde dat met een geweer van kaliber 12 mm. d.w.z. als het schot klonk was het net of er een kanon afging. De kogels werden passend op de hulzen gegoten uit gesmolten lood, in de huls werd een afgemeten hoeveelheid buskruit gedaan en dan werd het slaghoedje gemonteerd.

Het was dus een hele klus voordat het schot gelost kon worden. Het geweer kwam van de bekende wapenfabrikant Beaumont en was van degelijke kwaliteit. Omdat er met 12 mm. geschoten werd moest er een stevige vogel gemaakt worden, vandaar dat deze uit een peelpuist werd vervaardigd. Eenmaal per jaar werd er met de kermis een wedstrijd georganiseerd op de wip. Deze wip was toen ongeveer zo groot als de vrije-handwip van tegenwoordig en onze huidige schutters zouden nu met minachting op zo’n grote wip neerzien. Maar begrijp wel dat dit geweer, en vooral het vizier dat er opstond, lang niet zo nauwkeurig was dan het tegenwoordige. Er stond slechts ’n korrel op met ’n zgn. v-vizier; dat was een balkje met een inkeping er in.

In de tweede wereldoorlog moest dit geweer ingeleverd worden bij de Duitsers en we hebben het nooit meer teruggezien. Of de Duitse soldaten daarmee op de Russen hebben geschoten blijft een open vraag  Na de tweede wereldoorlog werd door een wapenhandelaar uit Roermond een afgedankt legergeweer  van 7 mm. uitgeboord naar 9 mm. en zo kon Frans Maas voor het eerst na de oorlog in 1947 koning worden.  Dit geweer is nog steeds in het bezit van ons gilde maar wordt nooit meer gebruikt omdat de hulzen en ander toebehoren bij inruil van ’n nieuw geweer verloren zijn geraakt. Om met dit geweer te schieten was een grote kunst.  Het had een enorme terugslag zodat menige gildebroeder na het schieten flink pijn in de schouder had, en bovendien had het een grote diopter (dat is de schijf waar je doorheen kijkt) die vlak voor je ogen zat en bij de terugslag van het geweer menige wenkbrauw tot bloedens verwondde. Je begrijpt dat er niet veel animo voor schieten was.

Langzamerhand kwam het schieten op de wip met buksen van klein kaliber (5 mm) meer in zwang en daarom besloot men bij Lambertus om ook zo’n geweer aan te schaffen. Dat werd in 1964 gekocht, een Anschusz-geweer, de zgn. vijftiger,  dat nog steeds bij ons gilde in gebruik is en waarmee waarschijnlijk meer dan 100.000  schoten zijn gelost.  Iets later werd eenzelfde buks gekocht en nog wat later werden er successievelijk nog drie nieuwe geweren aangeschaft. (Momenteel hebben we 5 verenigingswapens en hebben  6  leden een eigen wapen met vergunning).Er kwam steeds meer animo voor het wedstrijdschieten en Gilde St.Lambertus was èèn van de eerste gilden die wedstrijden voor opgelegd, vrije hand en korpsschieten ging organiseren.  In 1967 was het zover dat er behoefte kwam aan de oprichting van een schietcommissie voor kring Peelland. Op 2 maart 1967 werd de oprichtingsvergadering gehouden in cafè Stan Jansen te Someren. Deze vergadering werd geleid door Remy Lammers van het St.Lambertusgilde. Voorzitter van de commissie werd Marinus Hurkmans uit Lierop, secretaris Jan Lammers uit Someren-Eind, met de leden Gerbrand Nagel uit Someren, Jac.Reinders uit Gemert en Piet van Eijk uit Lierop. Deze mensen hebben op het gebied van schieten en wedstrijden organiseren baanbrekend werk verricht.Op deze vergadering werden de eerste wedstrijden vastgesteld

Het eerste Kringgildenfeest in 1938.

   In 1933 werd in Boxmeer de eerste landelijke Bond van samenwerkende Schuttersgilden in het Land-van-Cuijk opgericht en in 1935 volgde de Bond van Schuttersgilden in kring Peelland. Dat gebeurde op 29 juni 1935 in Gemert en op 4 juli ’35 was de eerste bestuursvergadering, waarbij Hurkmans uit Someren in het kringbestuur werd gekozen.De allereerste kringgildendag werd in 1936 gehouden in Aarle-Rixtel en in 1938 was het de beurt aan ons Gilde St.Lambertus uit Someren-Eind.

Wij vinden het jammer dat in het jubileumboek van 50 jaar Gilden in Peelland hiervan niets vermeld is want het was voor een jong gilde, zoals St.Lambertus toen was, een grootse prestatie. We konden niet terugvallen op ervaringen van anderen zoals dat tegenwoordig vaak gebeurt. Ons Gilde was toen  gevestigd bij Frans Loomans in de Einderstraat (tegenwoordig Boerenkamplaan) waar ons Gildehuis was. In het pand waar nu Pia  woont had Frans sr. een cafè  en op deze plek werd in 1895 ons Gilde opgericht.

De Kringgildendag werd gehouden op een feestterrein dat lag op de weilanden van Hannes van Diepen aan de Lavallestraat, een zandweg, die vroeger langs de molen van Lammers liep. Later is deze weg door de ruilverkaveling  een tiental meters in zuidelijke richting verplaatst en enkele weken geleden verhard Er werd een feestcomitè opgericht waarvan A.E.Ruyters, toenmalig hoofd der school, voorzitter werd, secretaris Willem van Oorschot,  vice-voorzitter Jozef van der Heijden,  en de leden J.Ramakers, A. van Gijsel, L. van Eijk, J.Wijnen en H.Linders. Er zaten dus 5 onderwijzers in het comitè.  Het bestuur van het gilde bestond uit: Janus van de Laar (Opa van onze huidige koning Adrie) voorzitter, Willem van Oorschot  secretaris, Jan Lammers   penningmeester, Frans Lemmen koning, W. van Doorn, J.Linders, J.Ketelaars en L. van Houts.

De directie van het gilde bestond uit 20 leden.Het was voor deze mensen een hele klus om èèn van de eerste kringgildendagen te organiseren.  Er moesten maar liefst 30 prijzen worden beschikbaar gesteld die alle bestonden uit zilveren schilden en zwaar verzilverde en bronzen medailles. Alle leden van de schut kregen de opdracht om enkele zakenlieden te bezoeken met de vraag of zij èèn of meerdere prijzen wilden schenken. Gelukkig slaagden zij daarin en in de feestgids, die ter ere van deze gildendag werd gemaakt, werden maar liefst 103 betaalde advertenties geplaatst, wat voor die tijd een enorm groot aantal was.  Financieel had men dus alles rond wat ook wel bleek want na afloop van het feest hield men voldoende geld over om een nieuw gildevaandel te laten maken.

Het ere-comitè mocht ook gezien worden want dat bestond uit: Edelachtb.heer P.J.C.Smulders, burgemeester van Someren, Zijne Ex. Ex-Minister Dr.L.N.Deckers, Zeereerwaarde Heren A.J.Arts, pastoor Someren-Eind, A.v.d.Heuvel, pastoor  Someren-Dorp, H.Graat, pastoor Someren-Heide. Weleerw.Heer ds. Vermeulen, dominee te Someren, Jonkheer Mr.R.A.v.Rijckevorsel, burgemeester te Berlicum, HoogEdelGestrenge Heer A.N.Fleskens, Lid der 1e Kamer der Statengeneraal, GrootEdelachtbare Heer Moons, Burgemeester te Helmond. GrootEdelachtbare Heer P.J.C.Strick, lid der Provinciale Staten en burgemeester van Best, GrootEdelachtbare Heer J.v.d.Laak, lid der Provinciale Staten uit Asten, GrootEdelachtbare Heer  J.C.v.Beek, lid der Provinciale Staten en burgemeester te Deurne, Edelachtbare Heer W.Michels, oud-burgemeester van Heeze, Weledel Zeergeleerde Heer Dr.L.Eynatten, Someren, Weledel Zeergeleerde Dr.Wiegersma, Deurne, Weledel Zeer geleerde Heer Dr.A.A.M.Pannekoek, Gemert, Edelachtbare Heer J.H.Peeters, Wethouder Someren, Edelachtbare Heer M.Couperus, Wethouder Someren, Weledele Heer J.Boerenkamp, gemeentesecretaris Someren, Weledele Zeergeleerde Heer Dr.J.A.Carp, industrieèel te Helmond, Weledele Gestrenge Heer P.J.Biezenaar, Notaris te Nederweert.

U ziet, dat men vele vooraanstaande mensen had weten te strikken om zitting te nemen in het ere-comitè, wat tot in de verre omtrek het aanzien van ons gilde ten goede kwam, De meeste van deze ere-leden bezochten ook op 14 en 15 augustus het kringgildenfeest en werden daar gastvrij onthaald. Er werd zelfs “roden wijn” geschonken wat voor die tijd iets uitzonderlijks was, maar ook de eigen gemaakte boerenzult liet zich goed smaken.

Bron:  Remy Lammers.